Parite Nedir? Özellikleri, Hesaplama

Paritenin özelliği ve hesaplaması kur farkına dayanmaktadır. Parite, ülke para birimlerinin birbirlerine olan oranını ifade etmektedir. Ülke para birimi faiz oranları ve ülkelerin içinde bulundukları ekonomik koşullar pariteleri etkileyen etkenler arasında bulunmaktadır. Türkiye’nin dış ticaret dengesi açısından ihracatının büyük bir bölümünün Euro cinsi üzerinden gerçekleştirmesi ve ithalatın büyük bir bölümünün ise ABD Doları cinsinden olmasından dolayı, EURSD (Euro Dolar Parite) paritesinin önemi oldukça fazladır. Parite hesaplaması matematiksel olarak belirli bir formül üzerinden hesaplanmaktadır. Parite hesaplaması, örnek ile şu şekilde gerçekleşmektedir:

• Euro: 3 TL Dolar: 2 TL ise Euro Dolar paritesi 3/2= 1,5 olacaktır. Bu durumda, Dolar Euro paritesi ise 2/3=0,66 olacaktır.

EURUSD parite alım (uzun pozisyon) yapmış olan bir yatırımcı, EURO almış karşılığında ise ABD Doları satmış olacaktır. Yatırımcı satış (kısa pozisyon) yaptığında ise EURO satıp ABD Doları almış olacaktır.

Forex Piyasasında İşlem Gören Pariteler

Forex piyasalarında işlem gören parite hesaplamaları genellikle doğrudan birbirine bölüm ile bulunur. Forex piyasasında bulunan pariteler arasında birçok parite bulunmaktadır. Forex piyasalarında işlem gören ve işlem hacimlerine göre ilk sıralarda yer alan pariteler şunlardır:

• EURUSD paritesi (Euro / Amerikan Doları)
• USDJPY (Amerikan Doları / Yen)
• GBPUSD paritesi (Sterlin / Amerikan Doları)
• AUDUSD (Avustralya Doları / Amerikan Doları)
• USDTRY paritesi (Amerikan Doları / Türk Lirası)
• EUROTRY (Euro / Türk Lirası)

Parite Çeşitleri Nelerdir?

Paritenin çeşitleri para birimlerinin değerlerine ve işlem hacmine göre belirlenmektedir. Majör parite, minör parite ve egzotik parite olmak üzere üç çeşit parite bulunmaktadır.

1-   Majör Parite

Dünyada 7 büyük para birimi olarak yer alan paritelere majör parite adı verilmektedir. Dünyada geçerliliği bulunan bu yedi büyük para birimleri, ekonomide her zaman kontrol edilen ve takip edilen para birimleri arasında yer almaktadır. Majör pariteler şunlardır:

• Amerikan Doları (USD)
• Euro (EUR)
• İngiliz Sterlini (GBP)
• Avustralya Doları (AUD)
• Kanada Doları (CAD)
• İsviçre Frangı (CHF)
• Japonya Yeni (JPY)

2-   Minör Parite

Majör paritede yer alan para birimlerinden birisiyle diğer para birimlerinden birinin oranlanması sonucunda minör parite ortaya çıkmaktadır. AUD/JPY, AUD/CHF, UAD/CAD, CAD/CHF ve CAD/JPY sık kullanılan minör paritelerdir. Bu pariteler aynı zamanda minör parite içinde en çok işlem gören paritelerdir.

3-   Egzotik Parite

Diğer para birimleri adı altında toplanan bütün büyük olmayan para birimleri arasında yapılan paritelere egzotik parite denilmektedir. Egzotik paritelerin işlem hacimleri majör ve minör paritelere göre oldukça düşüktür. Hatta en küçük pariteler de bu kategori içinde toplanmaktadır. Bununla birlikte genellikle yerel yatırımcılar, kendi ülkelerinde takip edilecek nitelikte egzotik pariteler ile yakından ilgilenmektedirler.

EURUSD Parite Neden Önemlidir?

Paritenin önemi hem şahıslar tarafından hem de devlet tarafından gerçekleştirilecek ithalat veya ihracalar için önem arz etmektedir. Parite, farklı para birimleri arasında yer alan oransal etkiyi göstermektedir. Bundan dolayı da alım ve satım kapsamında hem ülkeleri hem de yatırımcıları ilgilendiren önemli bir durumdur. Özellikle de söz konusu ülkelere olduğu zaman ithalatın ve ihracatın, Dolar ve Euro kapsamında gerçekleştirildiği düşünülür ise, ekonomik durumu ciddi boyutlarda etkilemektedir. Fakat bu durum yalnızca ülkeleri değil aynı zamanda yatırımcılar açısından da önemli bir yer teşkil etmektedir. Bundan dolayı sürekli olarak parite hesaplaması gerçekleştirilmektedir.

EURUSD paritesi Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülke için önem taşımaktadır. Euro – Dolar paritesi döviz işlemlerinde yüksek miktarda bu parite üzerinden işlem görülmektedir. Avrupa bölgesinde ortak para birimi  olarak kullanılan Euro, çok fazla değişkenlik göstermediğinden dolayı değişim oranları oldukça düşüktür. Dolar ise, bu ikilide en büyük etken özelliği taşımaktadır.