Tarihteki Türk Devletleri Hakkında Kısa Bilgiler

Tarihteki Türk Devletleri 

Asya Hunları: Tarihte bilinen ilk Türk devletidir. Orta Asya’da kurulmuştur. İlk hükümdarları Teoman, en ünlü hükümdarı ise oğlu Mete’dir. Mete Han’ın askerlik alanında yaptığı düzenlemeye ”Onluk Sistem” denir.

Batı Hun Devleti: M.Ö. 48 – M.S. 216 yılları arasında hüküm sürmüşlerdir. Asya Hunlarının dağılmasından sonra göç eden kavimler tarafından kurulmuştur.

Avrupa Hun Devleti: Hunlar, 395 yılında Macaristan’a yerleşerek Avrupa Hun Devletini kurmuşlardır. Hunların en parlak dönemi, Attila dönemidir.

Göktürkler: Türk adını resmi devlet adı olarak kullanan ilk Türk devletidir. 552 yılında Bumin Kağan tarafından Orta Asya’daki Avar hakimiyetine son verilerek kurulmuştur.
Uygurlar: Karluk ve Basmiller’le birleşerek ikinci Göktürk Devletini yıkan Uygurlar, Orhun bölgesinde Uygur Devletini kurmuşlardır (745). Kurucuları Kutluk Bilge Kül Kağan, merkezleri Ordubalık’tır (Karabalsagun).

Akhunlar: Orta-Asya atlı göçebelerinden, Hindistan’a inen, Hun Türklerinin kurduğu imparatorluktur. 470’te tahta geçen Toraman, 496’da İmparator olarak Akhun devletini kurmuştur.

Avarlar: 552 yılında Orta Asya’daki Avar İmparatorluğu’na Göktürkler son verince, batıya doğru ilerleyerek Romanya’ya giren Avarlar merkezi Macaristan olan yeni devletlerini kurmuşlardır. İstanbul’u kuşatan ilk Türk topluluğudur.

Hazar Devleti: Önceleri Göktürklere tabi olduğu tahmin edilen Hazarlar, batıya göçerek, Kırım’dan Hazar Denizi’ne kadar olan alanda 620 tarihinde imparatorluk kurmuşlardır.

Karahanlılar Devleti: Tarihte ilk Müslüman olan Türk devletidir. Kurucusu Bilge Kül Kadir Han’dır. 840 – 1212 tarihleri arasında Aral Gölü ile Moğolistan arasında hüküm sürmüşlerdir.

Gazneliler Devleti: Sultan Alp Tegin tarafından 962 tarihinde kurulan bu devlet günümüzdeki Afganistan ve Hindistan topraklarında hüküm sürmüştür.

Büyük Selçuklu Devleti: Selçuk Bey tarafından 1040 tarihinde kurulmuş, 1157 tarihinde yıkılmıştır. Orta Asya’dan akan Türk göçlerinin Anadolu’ya kadar girmesini ve Anadolu’nun Türk yurdu olmasını sağlamışlardır. Müslüman olan Selçukluların İslamiyet’in yayılmasına çok büyük faydaları olmuştur

Harzemşahlar Devleti: Muhammed Harzemşah tarafından 1097 tarihinde kurulmuştur. Cengiz Han tarafından 1231 tarihinde ortadan kaldırılmıştır.

Altınorda (Altınordu) Devleti: 1236 tarihinde Batur (Batu) Han tarafından kurulmuştur. Altınordu’da şehir hayatı gelişmiş hükümdar soyundan gelen kadınlar siyasi haklara sahip olmuşlardır. 1502 yılında yıkılmışlardır.

Büyük Timur İmparatorluğu: 1368 tarihinde Timur Han tarafından kurulmuştur. Sınırları Batıda Balkanlar, kuzeyde Volga kıyıları, güneyde Hint Okyanusu, doğuda Orta Asya bölgeleridir. 1501 yılında yıkılmışlardır.

Babür İmparatorluğu: 1494 tarihinde Babür Şah tarafından kurulmuştur. Bugünkü Hindistan ve Afganistan sınırları içerisinde kurulmuştur. Güney Hindistan’da hakimiyet kuran İngilizler tarafından 1858 tarihinde yıkılmışlardır.

Osmanlı İmparatorluğu: Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun parçalanmasıyla Anadolu’da birçok Türk beylik ve devletleri egemen olmuştur. Anadolu’da yoğunlaşan Türk boyları Türkiye tarihinin temelini oluşturmuştur. Anadolu beylikleri arasında küçük bir beylik iken Anadolu Türk Birliğini gerçekleştiren Osmanlı Beyliği, kurdukları Osmanlı İmparatorluğu’nu 623 yıl boyunca (1299-1922) yaşatmışlardır.

Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu üç kıtaya yayılarak en büyük sınırlarına ulaşmıştır. Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümüyle başlayan duraklama döneminden sonra, 1699’da 2’nci Viyana Kuşatması ile gerileme dönemine girilmiştir. 1876 yılında Meşrutiyet, 1908 de 2’nci Meşrutiyet ilan edilmiştir. Yapılan reform ve ıslahatlar İmparatorluğu dağılmaktan kurtaramamıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrasında İmparatorluk tarih sahnesinden çekilmiştir.